Besinlerin ve ilaçların metabolizmasında karaciğerin rolü düşünüldüğünde, karaciğer fonksiyonlarının beslenmeden önemli derece etkilendiğini söyleyebiliriz. Günlük hayatımızda toksik maddelere maruz kalmak veya çeşitli karaciğer hastalıkları belirli besin gruplarını ve onların içerdikleri bileşikleri ön plana çıkarmaktadır. Bu ön plana çıkan 6 besini sizin için derledik!
1. Greyfurt
Greyfurt, karaciğeri doğal olarak koruyan antioksidanlar içerir. Greyfurtta bulunan iki ana antioksidan naringenin ve naringindir. Her ikisi de karaciğeri potansiyel hasarlardan korumaya yardımcı olur. Ayrıca, bu antioksidanlar, karaciğerde aşırı bağ dokusunun biriktiği zararlı bir durum olan hepatik fibroz gelişimini azaltmaya yardımcı olur. Yapılan bir çalışmada naringenin karaciğerdeki yağ miktarını azaltmıştır ve yağ yakmak için gerekli olan enzim sayısını artırmıştır. Bu da fazla yağ birikmesini önlemeye yardımcı olur (1).
2. Zerdeçal
Zerdeçal hastalıkların başlamasına, gelişmesine veya kötüleşmesine katkıda bulunan temel proinflamatuar molekülleri azaltır. Bu nedenle karaciğer hastalığı riskini azaltmaya yardımcıdır.(2) Kurkumin, zerdeçalın önemli bir bileşenidir ve karaciğer koruyucu etkisiyle beraber vücudu toksinlerden arındırmaya yardımcı olur (1).
3. Kereviz Sapı
Kereviz sapı, iyi bilinen antioksidan özelliklerine ek olarak karaciğerde yağ yıkımını destekler. Böylece daha iyi bir kolesterol profiline ve LDL kolesterol seviyelerinin azalmasına katkıda bulunur. Ana bileşenlerinden biri olan luteolin sayesinde, hem karaciğer hastalıklarında hem de kardiyovasküler hastalıkların kontrolünde faydalıdır (3).
4. Üzüm
Üzümler, özellikle kırmızı ve mor üzümler, tam bir karaciğer dostudur. Çeşitli bitki bileşikleri içerirler ve bunlardan en ünlüsü, resveratroldur. Birçok araştırma, üzüm ve üzüm suyunun karaciğere fayda sağlayabileceğini göstermiştir. İltihabı azaltmak, potansiyel hasarları önlemek ve antioksidan seviyelerini artırmak bu faydalardan sadece bazılarıdır (4,5).
5. Deve Dikeni
Deve dikeni (Silybum marianum) bitkisinin tohumlarında bulunan silimarin, karaciğer hastalıklarının ve hipertansiyonun tedavisinde çok uzun yıllardır kullanılmaktadır. Karaciğeri koruma ve temizleme özelliği nedeniyle geleneksel tıpta kullanılan en etkili bitkilerden bir tanesidir. Klinik çalışmalarda karaciğer fonksiyon testlerindeki (ALT – AST) iyileşme ve gelişmeyle ilişkilendirilmiştir. Ayrıca insülin direncini azalttığı ve siroz kaynaklı diyabeti olan hastalarda insülin gereksinimini düşürdüğü görülmüştür (6).
6. Orman Meyveleri
Orman meyveleri, kendilerine özgü renklerini veren antosiyanin isimli antioksidan bileşikleri içerirler. Kızılcık ve yaban mersini özütleri veya meyve suları karaciğeri sağlıklı tutmaya yardımcı olur. Yapılan bir çalışmada bu meyveleri 21 gün tüketen deneklerin karaciğeri potansiyel hasarlardan korunmuştur. Ayrıca yaban mersini, hücrelerin bağışıklık tepkisinin ve antioksidan enzimlerinin artmasına yardımcı olmuştur (7).
7. Enginar
Enginar, karaciğerinizi hasardan koruyabilir ve yeni doku büyümesini teşvik edebilir. Aynı zamanda, karaciğerinizden zararlı toksinlerin atılmasına yardımcı olan safra üretimini de arttırır. Cynarin ve silymarin gibi enginarda bulunan bazı antioksidanların karaciğer fonksiyonlarını iyileştirdiği bilinmektedir.
1. Domitrović R, Potočnjak I. A comprehensive overview of hepatoprotective natural compounds: mechanism of action and clinical perspectives. Vol. 90, Archives of Toxicology. 2016. 39–79 p.
2. Gupta SC, Sung B, Kim JH, Prasad S, Li S, Aggarwal BB. Multitargeting by turmeric, the golden spice: From kitchen to clinic. Mol Nutr Food Res. 2013;57(9):1510–28.
3. Sá C, Oliveira AR, Machado C, Azevedo M, Pereira-Wilson C. Effects on Liver Lipid Metabolism of the Naturally Occurring Dietary Flavone Luteolin-7-glucoside. Evidence-based Complement Altern Med. 2015;
4. De Moura CFG, Ribeiro FAP, Handan BA, Aguiar O, Oshima CTF, Ribeiro DA. Grape Juice Concentrate Protects Rat Liver Against Cadmium Intoxication: Histopathology, Cytochrome C and Metalloproteinases Expression. Drug Res (Stuttg). 2016;66(7):339–44.
5. de Moura CFG, Ribeiro FAP, Pacheco de Jesus GP, Pereira da Silva VH, Oshima CTF, Gollücke APB, et al. Antimutagenic and antigenotoxic potential of grape juice concentrate in blood and liver of rats exposed to cadmium. Environ Sci Pollut Res. 2014;21(22):13118–26.
6. Katz DL, Friedman RSC, Lucan SC. Hepatobiliary Diseases and Diet. In: Nutrition In Clinical Practice. 2018. p. 290–1.
7. Wang Y-P, Cheng M-L, Zhang B-F, Mu M, Zhou M-Y, Wu J, et al. Effect of blueberry on hepatic and immunological functions in mice. Hepatobiliary Pancreat Dis Int. 2010;9(2):164–8.
Comments